ایران باید سرآمد گردشگری ادبی باشد

«گردشگری ادبی» پدیده‌ای نوظهور در کشور است، که نه مسیری برایش تعریف کرده‌ایم و نه جاذبه‌های آن را به درستی شناسایی کرده‌ایم. چرا کشوری که بزرگترین سرمایه‌ی فرهنگی آن شعر است، هنوز نتوانسته داشته‌ها و جاذبه‌های ادبی خود را به گردشگری و گردشگران بشناساند؟»

به گزارش خبرنگار گردشگری ایسنا، ۳۰ بهمن نخستین همایش گردشگری ادبی غرب کشور در همدان کار خود را آغاز کرد، در این همایش دو روزه به مباحثی مانند غفلت از ظرفیت‌های گردشگری همدان تاکید و حتی دبیرخانه‌ حامی گردشگری پایدار در این شهر افتتاح شد. به دنبال این اقدام،‌ دبیر اجرایی این همایش در یادداشتی به لزوم توجه به بحث «گردشگری ادبی» در شمال غرب کشور پرداخته و این پرسش را مطرح کرده که چرا ایران هنوز نتوانسته «گردشگری ادبی» به عنوان یک پدیده‌ی نوظهور در گردشگری را بشناساند؟

حسین زندی در یادداشت خود که در اختیار ایسنا قرار داده، آورده است: ‌”گردشگری ادبی” یکی از گونه‌های «گردشگری» یا «صنعت توریسم» است. «Literary Tourism» یا گردشگری ادبی به گونه‌ای از گردشگری گفته می‌شود که هدف آن بازدید از مکان‌ها و جاذبه‌هایی است که با ادبیات مرتبط است، این جاذبه می‌تواند بازدید از آرامگاه‌ها، خانه‌ها، انجمن‌ها و محل تجمع نویسندگان در گذشته و حال اماکن واقعی یا افسانه‌ها‌ در متون ادبی یا رویدادهایی باشد که به حوزه‌ی ادبیات مربوط است.

گردشگری ادبی یکی از زیر شاخه‌های گردشگری فرهنگی محسوب می‌شود، این گونه گردشگری در کشور ما بسیار جوان است و پدیده‌ای نوظهور به شمار می‌آید، چون نه مسیر گردشگری برای این پدیده تعریف کرده‌ایم و نه جاذبه‌های آن را به درستی شناسایی کرده‌ایم.

به جز مقبره‌های مفاخر فرهنگی نمونه‌ی دیگری را معرفی نکرده‌ایم، اما کشوری که بزرگترین سرمایه‌ی فرهنگی آن شعر است، چرا هنوز نتوانسته داشته‌ها و جاذبه‌های ادبی خود را به گردشگری و گردشگران بشناساند؟

ایران با گذشته پربار فرهنگی و ادبی، ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بسیاری در این زمینه دارد که مغفول مانده است، بازشناسی و معرفی نام نقاطی که در متون ادبی مانند آثار عطار، شاهنامه فردوسی، کلیات سعدی، خمسه نظامی، مثنوی مولوی و صدها شاهکار ادبی دیگر این سرزمین آمده است، می‌تواند فرصتی برای معرفی سرمایه‌های فرهنگی این کشور پهناور به جهانیان باشد. مسیرها و مکان‌هایی که در سفرنامه‌ها از ناصرخسرو، ابودلف و ابن‌بطوطه یا سیاحان غربی که بیش از پنج قرن مشاهدات خود از ایران را ثبت و ضبط کرده‌اند، فرصتی برای جذب گردشگر به شمار می‌آید.

همه این موارد می‌تواند ایران را به عنوان سرآمد گردشگری ادبی تبدیل کند و سهمی در رشد اقتصاد کشور داشته باشد. همدان یکی از استان‌هایی است که هم‌پای دیگر مناطق کشور بزرگانی را در خود پرورده یا جای داده است، مسیری که «میر سید علی همدانی» از همدان به شبه قاره هند و سپس به تاجیکستان رفته است و فضاها و جاهایی که ابن‌سینا را به همدان رهنمون کرده، نمونه‌ای از این جذابیت‌ها است. مسلما زادگاه «بابا طاهر»، «عراقی»، «خواجه رشید الدین فضل الله»، «میرزاده عشقی» و مدفن «ابوعلی سینا»، «باباطاهر»، «عین‌القضات»، «ابوالفای کرد»، «عارف قزوینی»، «رضی‌الدین آرتیمانی» و ده‌ها نام‌آور عرصه‌ی ادبیات این استان این امکان را می‌دهد که همدان در عرصه‌ی گردشگر پذیری ادبی مطرح شود.

نخستین رمان تاریخی ایران در همدان نوشته شده است، «شیخ موسی نثری» نویسنده و ریاضیدان مشهور کشور رمان «عشق و سلطنت» را در این شهر نوشت و نویسندگان دیگر پس از او وارد عرصه رمان تاریخی شدند، او یکی از آموزگاران مدارس همدان در ابتدای قرن حاضر بود با شناسایی زادگاه، محل زندگی و مدارسی که نثری در آن‌ها آمد وشد داشته می‌توان مخاطبان و علاقمندان او را به همدان دعوت کرد.

بیش از ۹ دهه پیش باغ و عمارت «بدیع‌الحکما» محل گردآمدن بزرگانی چون تاگورهندی، سپنتا، مرتضی خان نی‌داود و عارف قزوینی بوده است این بنای تاریخی امروز می‌تواند مکانی خاطره‌ساز برای علاقمندان شعر و موسیقی ایرانی باشد.

آرامگاه بوعلی سینا و باباطاهر زیارتگاه عاشقان این دو حکیم و عارف بزرگ است و آرامگاه‌های عارف قزوینی در کنار بوعلی و مفتون همدانی در جوار آرامگاه باباطاهر از مواردی است که نیاز به معرفی ندارد، اما متاسفانه در سال‌های اخیر مقبره شعرای قدیم همدان در محل «شازده حسین» در ابتدای خیابان شهدا به دلیل گسترش و نوسازی این بقعه نابود شده است، همچنین آرامگاه چند شاعر دیگر تخریب شده است، احداث فرهنگسرای «عین القضات» نیز تعدادی از مقابر شعرا و بزرگان شهر را نابود کرد، بازیابی این مقبره‌ها می‌تواند به محلی برای گردآمدن اهالی ادبیات شهر و جذب گردشگر کمک کند.

روایت افسانه‌های عامیانه برای اماکن مختلف یکی دیگر از جذابیت‌های گردشگری ادبی به شمار می‌رود، داستان‌ها و افسانه‌هایی که در مورد کوه «خورزنه» همدان در میان مردم محلی روایت می‌شود از جمله‌ی این جاذبه‌هاست.

ناگفته نماند که جای خالی کافه کتاب‌ها، کتاب فروشی‌های تخصصی ادبیات، انجمن‌های ادبی ملی، شهرک‌های سینمایی که در آن فیلم‌هایی در مورد شخصیت‌ها و رویدادهای ادبی ساخته می‌شود، موزه‌ی ادبیات، موزه‌ی شاعران و نویسندگان، پژوهشگاه‌های معتبرادبی در همدان بسیار مشهود است و برای تبدیل شدن همدان به استان نمونه در حوزه گردشگری ادبی، ضرورت ایجاد این فضاها به چشم می‌خورد.

برگزاری همایش‌های ادبی و برپایی برنامه‌های ملی متنوع دراماکن ادبی یکی از راهکارهای جذب گردشگران ادبی است، امید است برگزاری نخستین همایش گردشگری ادبی در همدان بتواند گامی در این مسیر بردارد و این رویداد سرآغازی باشد برای رشد گردشگری استان همدان.»

منبع: ایسنا